۱- رسول خدا(ص) «من سره ان یکون اقوى الناس فلیتوکل على الله;
کسى که دوست دارد قوىترین مردم باشد بر خدا توکل کند»!
2- در حدیث دیگرى از امیرمؤمنان على(ع) آمده است: «فى التوکل حقیقة
الایقان; حقیقتیقین در توکل است»!
3- در داستان ابراهیم(ع) مىخوانیم: هنگامى که ابراهیم(ع) را در
منجنیق گذاشتند عمویش آزر آمد و یک سیلى محکم به صورت او زد و گفت:
از مذهب توحیدیتبازگرد!(ابراهیم اعتنایى به او نکرد) در این هنگام خداوند
فرشتگان را به آسمان دنیا فرستاد تا نظارهگر این صحنه باشند، همه
موجودات از خدا تقاضاى نجات ابراهیم(ع) را کردند، از جمله زمین گفت:
«پروردگارا! بر پشت من بنده موحدى جز او نیست و هم اکنون در کام آتش
فرومىرود، خطاب آمد اگر او مرا بخواند مشکلش را حل مىکنم، جبرئیل در
منجنیق به سراغ او آمد و گفت: اى ابراهیم! به من حاجتى دارى تا انجام دهم؟
ابراهیم گفت: «به تو نه! اما به پروردگار عالم آرى!» در اینجا بود که
جبرئیل انگشترى به او داد که این جملهها(که در واقع دستور نجات بود) بر
روى آن نوشته شده بود: لا اله الا الله محمد رسول الله، الجات ظهرى الى
الله، اسندت امرى الى الله، و فوضت امرى الى الله!(این جملهها که مفهوم
واقعیش همان توکل همه جانبه بر خدا بود، کار خود را کرد، و هنگامى که
ابراهیم(ع) به میان آتش پرتاب شد به تعبیر روایت: «اوحى الله الى النار
کونى بردا، فاضطربت اسنان ابراهیم من البرد حتى قال: و سلاما على
ابراهیم; در این هنگام خداوند به آتش وحى فرستاد که سرد شو! آتش آن چنان
سرد شد که دندانهاى ابراهیم به هم مىخورد، سپس خطاب آمد و سلاما على
ابراهیم سرد و سالم باش براى ابراهیم (در این هنگام آتش به محیطى آرامبخش
مبدل گشت) و جبرئیل در کنار ابراهیم قرار گرفت و با او به گفتگو
نشست».
نمرود از فراز جایگاه خود چنین گفت: «من اتخذ الها فلیتخذ مثل اله ابراهیم;
اگر کسى مىخواهد معبودى براى خود برگزیند همانند معبود ابراهیم(ع) را
انتخاب کند»!
آرى توکل بر خداست که آتشها را به گلستان مبدل مىکند، توکلى همچون
توکل ابراهیم که حتى از دست زدن به دامان جبرئیل احساس دورى از خدا
مىکند و معتقد استباید آب را از سرچشمه گرفت تا صافتر و زلالتر باشد!
4- امام صادق(ع) در تعبیر دیگرى مىفرماید: «ان الغنى و العز یجولان
فاذا ظفرا بموضع التوکل اوطناه; توانگرى و عزت پیوسته در حرکتند
هنگامى که به محل توکل برسند آنجا را وطن خود انتخاب مىکنند».
یعنى قلبى که کانون توکل بر خداست هم احساس بى نیازى از ماسوى الله
مىکند و هم احساس عزت و قدرت، چرا که تکیه بر قدرتى کرده که بالاتر از
همه چیز است، تکیهگاهى بى نیاز از همه کس و همه چیز و قدرتى شکست
ناپذیر.
5- در حدیث دیگرى همین معنى با تعبیر لطیف دیگر از امام باقر(ع) نقل
شده است، فرمود: «من توکل على الله لایغلب و من اعتصم بالله لایهزم; هر
کسى که توکل بر خدا کند مغلوب نمىشود و کسى که به دامن لطف خداوند
چنگ بزند شکست نمىخورد».
فاطمه امیریان |